​

​

 

Wat zijn de oorzaken van een gebrek aan zelfvertrouwen?

Zelfvertrouwen of gebrek daaraan is iets dat ontstaat door je ervaringen in het verleden. Je omgeving is daarin van grote invloed geweest. De reactie van je ouders, familie, vrienden en klasgenoten heeft voor een groot deel je zelfvertrouwen gevormd. Natuurlijk is het verleden iets dat we niet meer kunnen veranderen, maar we kunnen het wel proberen te begrijpen.

Als je niet weet waar het gebrek aan zelfvertrouwen vandaan komt, dan wordt het ook moeilijker om er iets aan te doen. Misschien dat je in dit gedeelte opeens een oh ja-gevoel krijgt: je herkent jezelf in de situatie. 

 

De volgende voorbeelden laten je zien hoe je omgeving je zelfvertrouwen beïnvloedt:

​

​

Externe kritiek:

Misschien had je kritische ouders of kritische vriendjes en vriendinnetjes. Of misschien wel een kritische partner. Voor deze mensen was wat je deed vaak niet voldoende. Ze vonden dat je het beter kon doen. Bij kritische ouders krijgt een kind het gevoel dat het nooit genoeg is en dat gevoel blijft vaak lang doorwerken.

Ook kinderen kunnen kritisch naar elkaar toe zijn: op het moment dat een ander kind iets raars doet of zegt, zijn kinderen vaak geneigd om direct de vinger op de zere plek te leggen. Daardoor kun je meer in je schulp zijn gekropen, omdat je bang was te falen en kritiek te krijgen.

Nu is kritiek vaak een projectie van een eigen tekortkoming. Hiermee wordt bedoeld dat kritische mensen de lat voor zichzelf ook hoog leggen en zichzelf vaak ook niet genoeg vinden. Een voorbeeld hiervan is de vader die nooit heeft gestudeerd en er daarom op staat dat zijn zoon wel naar een universiteit gaat, of deze het wil of niet.

Natuurlijk maakt iedereen fouten. De mensen die kritiek geven, zijn zelf ook niet perfect. Dit helpt je om kritiek in perspectief te zien en het te relativeren. Ook al maak je fouten die volgens anderen verkeerd zijn, je bent zeker niet de enige! Er zijn ongeveer 7 miljard mensen op deze planeet die ook wel eens fouten maken.

 

 

Aanpassing en afhankelijkheid:

Misschien ben je in het verleden vaak verhuisd en moest je in een vreemde omgeving opnieuw beginnen. Misschien heb je verschillende scholen bezocht in verschillende steden. Dit zorgde ervoor dat je je vaak moest aanpassen aan anderen. In de hoop geaccepteerd te worden en het anderen naar hun zin te maken richtte je je aandacht buiten jezelf.

Met andere woorden: je hield je bezig met wat anderen van jou verwachten en niet zozeer met wat jij wilde. Je maakte je dus afhankelijk van andere mensen. Hierdoor kun je je eigen waarden hebben gebaseerd op de mening van anderen. Als je veel veranderingen hebt meegemaakt in je verleden dan bestaat de kans dat dit een negatief effect heeft gehad op je zelfvertrouwen.

 

Het ontbreken van een sterke basis is vaak de oorzaak van een gebrek aan zelfvertrouwen. Te veel verandering en veel onzekerheid veroorzaken stress en gaan ten koste van het vertrouwen in jezelf en de wereld om je heen.

Je hebt, zeker als kind of jongere, veel bevestiging nodig. We willen allemaal dat onze omgeving ons laat merken dat ze ons waarderen en dat we goed bezig zijn. De mens is nu eenmaal een sociaal dier en we hebben duidelijkheid nodig in onze relatie naar anderen toe. We willen allemaal een plek in de familie, vriendenkring of maatschappij.

​

Vergelijkingen:

Een gebrek aan zelfvertrouwen wordt ook veroorzaakt door negatieve vergelijkingen met anderen.

 

Jij vindt anderen beter, knapper, sterker, slimmer of populairder vindt in vergelijking met jezelf. Dit betekent automatisch dat je jezelf minder, zwakker, dommer of minder populair vindt. Dit heeft natuurlijk een enorm effect op je zelfvertrouwen.

Als jij jezelf zwakker, dommer of lelijker vond dan de mensen in je directe omgeving (bijvoorbeeld je familie, vrienden, klasgenoten of collega's), dan had je twee keuzes:

 

A. Proberen dit te compenseren en te bewijzen dat het niet zo is.

Dit kan zich op latere leeftijd uiten in opschepperij, harder werken dan wie dan ook, een overdaad aan materialisme of proberen uit te blinken op een bepaald vakgebied.

 

B. Accepteren dat je minder bent dan anderen.

Dit uit zich later vaak in verlegenheid, het niet durven nemen van nieuwe initiatieven, faalangst, jezelf klein houden of een enorme behoefte aan zekerheid.

Een andere vergelijking is die met een ideaalbeeld van jezelf. In dat geval denk je dat je dingen beter had moeten doen, harder had moeten werken, andere beslissingen had moeten nemen, enzovoort. Het gevolg is een grote drang naar perfectionisme.

Het probleem hiermee is dat je waarschijnlijk nooit het punt zult bereiken dat je tevreden bent met wie je bent en met wat je hebt gepresteerd. Ook al bereik je in de ogen van andere mensen succes, dan nog zou je geloven dat wat je hebt gedaan niet echt de moeite waard was.

Zoals de Daila Lama zegt: Elk ongeluk komt voort uit vergelijking. Zolang je jezelf niet vergelijkt met anderen en niet met hoe je vindt dat je zou moeten zijn, is er weinig om ongelukkig over te zijn. Je accepteert dan de situatie zoals deze is: anderen zijn anders dan jij, jij bent uniek en zoals je bent is prima.

Dat wil niet zeggen dat je dan nooit meer zult veranderen. Je kunt altijd groeien vanuit een stevige basis en vertrouwen in jezelf. Maar je loopt dan niet meer achter een vergelijking met anderen of een ideaalbeeld van jezelf aan. Een ideaalbeeld dat je waarschijnlijk nooit kunt bereiken.

Het heden is niet je verleden.

Als je deze scenario's heb doorgelezen, kan het zijn dat één van deze op jou van toepassing is. Of dat je jezelf herkent in meer dan één scenario. Het is logisch dat gebeurtenissen uit je verleden een invloed hebben op je gevoel van zelfvertrouwen.

Maar op dit moment sta je volop in het heden. Je bent geen kleuter, kind, of tiener meer. Je bent nu volwassen. Je kunt dus vanaf vandaag besluiten om betere keuzes te maken en om gebeurtenissen zodanig te evalueren dat je zelfvertrouwen groeit.

​

Wat anderen je ook hebben verteld, het gaat erom wat je jezelf vertelt!

Hoe staat het met jouw affirmaties? Oefen je ze nog elke dag? Zo nee, ga dan nog eens terug naar les 2. Je bepaalt zelf hoeveel zelfvertrouwen je wilt hebben. En je doet dat door de manier waarop je tegen jezelf praat.

Wat je ook vroeger tegen jezelf hebt gezegd, je kunt het vandaag nog veranderen. Wat anderen ook tegen je gezegd hebben, jij bepaalt het uiteindelijk zelf. Je toekomst wordt bepaald door wat je vanaf nu besluit te doen.

 

Oefeningen

 

PS: De onderstaande vragen zijn niet makkelijk, maar je moet ze jezelf echt stellen - en beantwoorden. Alleen zelfkennis leidt tot zelfvertrouwen, dus neem er echt even de tijd voor.

Als je deze oefening overslaat, dan sla je ook de kern van je onzekerheid over - en die moeten we ontdekken voordat we je zelfvertrouwen kunnen vergroten!

 

1. Als je het theoriegedeelte leest, kun je dan bij jezelf nagaan waardoor jouw gebrek aan zelfvertrouwen is ontstaan? In welke tijd en door welke situatie(s)?

 

2. Kun je begrijpen dat je toen, met de persoon die je was en de kennis die je had, de conclusie hebt getrokken dat je niet goed genoeg was?

 

3. Kun je inzien dat dat niet betekent dat je dat nu nog hoeft te denken? Welke conclusie zou nu beter bij je passen? Wat voor gedachte wil je nu over jezelf denken. Schrijf hem op!

 

4. Wat heb je nodig om de gedachte niet goed genoeg te zijn, los te laten? Wat moet je daarvoor geloven? 

 

5. Kun je inzien dat de mensen die een negatieve invloed op je zelfvertrouwen hadden ook niet beter wisten? Dat zij ook handelden uit onzekerheid of angst?

 

6. Zou het zo kunnen zijn dat zij zelf een gebrek aan zelfvertrouwen hadden? Dat ze hun onzekerheid dus projecteerden op jou? Dat jouw onzekerheid dus eigenlijk niet van jou is, maar van hen?

​

​

 

De volgende stap gaan we in op de gevolgen van een gebrek aan zelfvertrouwen en hoe we dit kunnen oplossen.